Böbrek taşları, Türkiye’de en sık görülen sağlık sorunlarından biri olarak ortaya çıkmaktadır. Böbrek taşları, böbrek kanalları içerisinde meydana gelen mineral içerikli, sert kitleleri ifade etmektedir. Böbrek taşlarının neden ortaya çıktığı ve mekanizması da bilinmemektedir. Böbrek taşları, doğumsal sebeplerle meydana gelebilir. Bunun yanı sıra idrar yollarında anomalisi olan, ailesinde böbrek taşı öyküsü olan ya da sistemik hastalıkları olan kişilerde oldukça yaygın şekilde görülmektedir. Böbrek taşları özellikle erkeklerde görülmektedir. Kadınlarda da görülse de erkeklerde 3 kat daha fazla görülmektedir.
Böbrek taşı oluşumunda en önemli sebep sık geçirilen idrar yolu enfeksiyonları olmaktadır. Bunun yanı sıra sistinüri gibi böbrek hastalıkları, gut hastalıkları, sistemik hastalıklar böbrek taşı oluşumuna yol açmaktadır. Kronik bağırsak iltihapları da böbrek taşlarının oluşumuna yol açmaktadır. Özellikle yeterli su içmeyen kişiler, ailesinde böbrek taşı olan kişiler, 30 ve 50 yaşında olan kişiler ve hareketsiz hayat tarzı olan kişilerde böbrek taşı görülme riski artmaktadır.
İdrarda kan görülmesi (mikroskopik olabilir) genel olarak böbrek taşına işaret etmektedir.
Böbrek taşı teşhisi için hasta yaşadığı belirtiler sebebiyle doktora başvurmaktadır. Böbrek taşının teşhisinde, görüntüleme yöntemleri ve laboratuvar tetkiklerinden faydalanılmaktadır. Taşın tespit edilmesi için direkt olarak röntgen grafi ya da ultrasonografiden faydalanmak gerekmektedir. Böbrek taşının görülmediği durumlarda ise bilgisayarlı tomografi talep edilir. Bu yöntem sayesinde de kesin tanı elde edilir.
Böbrek taşı tedavisinde böbrek taşının yapısına göre en uygun tedavi yöntemi belirlenmektedir. 5 mm’ye kadar olan böbrek taşlarının tedavisi için taşın kendiliğinden düşürülmesi amaçlanmaktadır. Bu sebeple de hastaya ağrı kesiciler, antispazmodik ilaçlar ve bol sıvı alımı ile önerilmektedir. Bu yöntemlerle taş kendiliğinden düşebilir. 5 mm’den büyük olan böbrek taşı tedavisi ise ESWL (Vücut dışından şok dalgaları ile taş kırma) ile kırılarak ve idrarla atılmaları sağlanarak yapılır.
PNL (Perkütan Nefrolitotomi): Endoskopik (kapalı) bir cerrahi yöntem olan; PNL yöntemi, 2 cm’den büyük ve ESWL ile kırılamayan böbrek taşı tedavisi için en uygun yöntemdir. Hastaya genel anestezi altında bel bölgesinden 1 cm’lik kesi uygulanmaktadır. Bu kesiden girilmesi ile taşlar ya bütün halinde ya da kırılarak vücuttan çıkarılır. Bu uygulamada taşların kırılması pnömatik, ultrasonik ya da lazer taş kırıcılar ile parçalanırlar.
URS (Üretoroskop): Üreter kanalı içerisinde bulunan taşlar düşmez ya da ESWL ile kırılmaz ise, idrar aracılığı ile üreteroskop cihazı ile girilerek kırılır ve tedavi sağlanmaktadır. Üreteroskoplar 2.5-3 mm çapında, içlerinde görüntüyü sağlayan bir mercek yer alan cihazlar olmaktadır. Hastalar tedavi sonrası aynı gün içinde evine gidebilir.