Prostat, erkek üreme sisteminin bir parçası olan küçük bir bezdir. Mesanenin hemen altında, rektumun önünde yer alır ve üretranın (idrar yolunun) etrafını sarar. Prostatın temel işlevi, semen (meni) adı verilen sıvının bir parçasını üretmektir. Bu sıvı, spermlerin taşınmasına ve korunmasına yardımcı olur. Yaş ilerledikçe prostat büyüyebilir ve bu durum bazen idrar yapmada zorluklara neden olabilir. Prostatla ilgili en yaygın sağlık sorunları arasında iyi huylu prostat büyümesi (BPH), prostatit (iltihap) ve prostat kanseri bulunur.
Prostat büyümesi nasıl teşhis edilir?
Prostat büyümesi (benign prostat hiperplazisi – BPH) teşhisi genellikle birkaç aşamada yapılır. İşte prostat büyümesinin teşhisinde kullanılan başlıca yöntemler:
1. Tıbbi Geçmiş ve Fizik Muayene
- Tıbbi Geçmiş: Doktor, hastanın tıbbi geçmişini, belirtilerini ve aile sağlık öyküsünü gözden geçirir. Ayrıca, idrar yapma alışkanlıkları, cinsel sağlık ve genel sağlık durumu hakkında bilgi alır.
- Dijital Rektal Muayene (DRM): Doktor, parmakla rektumdan prostatı muayene eder. Bu muayene, prostatın büyüklüğünü, sertliğini ve şekil değişikliklerini değerlendirmeye yardımcı olabilir.
2. Prostat Spesifik Antijen (PSA) Testi
- PSA Testi: PSA, prostat bezinden salgılanan bir protein olup, kanda ölçülür. Yüksek PSA seviyeleri prostat büyümesi veya diğer prostat sorunlarını gösterebilir. Ancak, PSA testi tek başına prostat büyümesini teşhis etmez; ek değerlendirmeler gereklidir.
3. İdrar Testleri
- İdrar Analizi: İdrar yolu enfeksiyonları, kanama veya diğer idrar yolu sorunlarını değerlendirmek için kullanılır.
- İdrar Akışı Ölçümü: İdrar akışının hızı ve miktarını ölçen bir testtir. Prostat büyümesi idrar akışında azalmaya neden olabilir.
4. Ultrasonografi
- Transrektal Ultrason (TRUS): Rektum içine yerleştirilen bir prob aracılığıyla prostatın görüntülerini sağlar. Prostatın büyüklüğü, şekli ve dokusal özellikleri hakkında bilgi verir. Ayrıca, prostat biyopsisi için rehberlik sağlayabilir.
5. Ürodinamik Testler
- Ürodinamik Testler: İdrar yapma sürecini değerlendirmek için yapılan testlerdir. İdrar kesesi ve üretra üzerindeki basınç ve akış özelliklerini ölçer, idrar yapma sorunlarının nedenini belirlemeye yardımcı olabilir.
6. Sistografi
- Sistografi: Mesanenin ve idrar yollarının röntgen görüntülerini sağlayan bir testtir. Prostat büyümesinin idrar yolunu nasıl etkilediğini gösterebilir.
7. Diğer Görüntüleme Testleri
- Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Prostatın ve çevresindeki yapıların daha ayrıntılı görüntülerini sağlar. Genellikle prostat kanseri şüphesi varsa kullanılır, ancak bazı durumlarda prostat büyümesini değerlendirmek için de kullanılabilir.
Sonuç
Prostat büyümesi teşhisi genellikle tıbbi geçmişin, fizik muayenenin ve çeşitli testlerin bir kombinasyonunu içerir. Teşhis süreci, büyümenin boyutunu ve etkilerini değerlendirmek ve uygun tedavi seçeneklerini belirlemek için kapsamlı bir yaklaşım gerektirir. Eğer prostat büyümesi belirtileri yaşıyorsanız, bir ürolog veya sağlık profesyoneli ile görüşmek en iyi yaklaşımdır.
